Nurullah Aydın
Paranoid Kişiliklere Dikkat!
Başta siyaset ve medya olmak üzere bir çok meslekte çalışanlar sorunlarla birlikte yaşar. Akıllısı, akılsızı, manyağı, çatlağı, psikopatı, normali, dengesizi ile her ortamda karşılaşabiliriz. Gazeteler, TV ekranları bu tipleri, algılamamızda yazılı ve görsel bir geçittir.
Nevzat Tarhan a göre; bir çoğumuz da mesleklerin insan kişiliğinde meydana getirdiği değişime dikkat eder ve insanlara bazı tanımlarda bulunur. Bunlardan birisi paranoid kişiliktir.
Paranoid kişilikler ve bu hastalığa yakalananlara karşı nasıl davranılması gerektiği önemlidir. Kişilik bozukluğunun temelinde başkalarına karşı duyulan güvensizlik ve kuşkuculuk yatar..
Paranoid kişilikleri tanımı: Ortada tam ve geçerli bir kanıt bulunmaksızın, kişinin aldatıldığından, takip edildiğinden, kullanıldığından, kendisine zarar verildiğinden veya zarar verilmek istendiğinden aşırı derece kuşkulanması olarak tanımlanabilir.
Bu bozukluğun temelinde başkalarına karşı duyulan güvensizlik ve kuşkuculuk yatar. Kişi kuşkularını; tartışarak, şikâyet ederek ya da saldırgan bir tutumla ifade eder. Bu kişiler görüntüde soğuk, objektif ve mantıklı olabilir ancak genellikle saldırgan ve inatçıdırlar.
Bu kişiler nasıl davranır? Genelde geçinmesi zor kişilerdir ve bire bir ilişkilerinde çoğunlukla sorun yaşarlar. Kuşkuları nedeni ile mesafelidirler, fazla gülmezler.
Başkalarına olan güvensizlikleri yüzünden kendi kendilerine yeterli olmaya çalışırlar. İlişkide oldukları kişileri sürekli kontrol altında tutma ihtiyacındadırlar.
Eleştiriye aşırı duyarlıdırlar. Kendi yaptıkları yanlışlıklarda bile kendilerini suçsuz görüp, başkalarını suçlama eğilimindedirler.
Bu kişiler başkaları tarafından plancı, içlerini açmayan, kapalı, alıngan, kıskanç, tartışmacı kişiler olarak tanınır.
Paranoid kişiler; çevrelerinde huzursuzluk meydana getirirler. Aşırı temkinli davrandıklarından girişken değildirler.
Paranoid kişilik yapısı; ilk olarak çocuklukta veya ergenlik döneminde gelişmeye başlar. Arkadaş edinememek, aşırı hassas olmak şeklinde temel belirtiler verir.
Paranoid kişilere yaklaşırken; belirsizliğe yönelik korkularını bilerek açık, net ve kararlı olmak gerekir.
Bu kişilere şaka bile olsa yalan söylenmemelidir. Örneğin, paronoid kişilik bozukluğu olan kişi eşinin kendini aldattığından şüpheleniyor ise eşine "Senin beni bu şekilde sorgulaman çok incitici" gibi sözler ile söyleyerek, net ve açık davranmalıdır.
Bu kişilerle konuşurken; çözüme gitmeyi ertelemek, beyaz yalanlar söylemek doğru bir yaklaşım biçimi değildir. Baştan tavır koyup, seçilen kelimelere dikkat ederek, kararlı davranılmalıdır. Böylelikle belirsizlik ve beraberinde paranoid paydalar azalmaya başlar.
Paranoid kişilere yaklaşırken; Açık olun. Hiçbir şeyi gizlemeyin. Doğal olun. Kendinizi kanıtlama, sadakatinizi ispat etme çabasına girmeyin. Bir defa böyle davranırsanız her seferinde ispata mecbur kalırsınız. Dürüst olun, asla yalan söylemeyin. Öfkelenmeyin. Aşık olun. Sevin.
Tedavisi nasıldır?
Genellikle bütün kişilik bozukluklarının tedavisinde kullanılan en temel ve birincil yöntem psikoterapidir. İlaç tedavisinden ikincil olarak yararlıdır. Terapide kişilerin güvenlerini sağlamak çok önemlidir.
Tedavinin başarılı olabilmesi için kişinin kökleşmiş davranış şekline, yaklaşımlarına, bakış açılarına, ilişki yapılarına ve kapasitelerine değinilmesi gerekir.
Genelde kişilik problemleri psikoterapi ile çözümlenebilmesine rağmen, uzun zaman içinde yerleşmiş olan bu duygu, düşünce ve davranış alışkanlıklarını değiştirmek yoğun ve sürekli tekrarlanan bir tedavi ve öğrenme süreci gerektirir.
Çevremizde bu kişilikte bir çok insan vardır muhakkak.
Günün Sözü: Akıl ve beden sağlığı en büyük zenginliktir. Kıymetini bil.
